Is het patat of friet?

Laten we beginnen met het korte antwoord: het is patat en het is friet. Beide woorden zijn namelijk correct Nederlands. Afhankelijk van waar je je bevindt, kan er echter wel een voorkeur zijn voor het gebruik van een van deze woorden om gefrituurde aardappelreepjes aan te duiden. Daarnaast zijn er zowel voor patat als voor friet nog andere argumenten te bedenken.

Het is patat, want

In een meerderheid van de Nederlandse gemeenten heeft patat de voorkeur;

Franse friet en Vlaamse friet verwijzen naar andere landen, maar je hoort niemand over Nederlandse friet;

We kennen wel een “patatje Joppie” of een “patatje oorlog” maar het klinkt voor geen meter als je daar “frietje” van maakt;

De Van Dale geeft friet weer as synoniem van patat;

Meer informatie en argumenten vind je op de pagina van #TeamPatat

Het is friet, want

In Haarlem zegt de meerderheid friet en daar wordt doorgaans het zuiverste Nederlands gesproken;

Het is frietsaus, geen patatsaus;

Ook in patatgebied gaat de patat gewoon in een frietzak;

Iedereen weet dat een patat een aardappel is. Het is niet logisch om dat woord dan ook voor een aardappelgerecht te gebruiken;

Meer informatie en argumenten vind je op de pagina van #TeamFriet

Achtergrond van de vraag “Is het patat of friet?”

De discussie over de vraag “Is het patat of friet?” steekt regelmatig de kop op en kan de gemoederen dan behoorlijk bezighouden. Misschien heb je je ook wel eens verstopt achter de menukaart van het restaurant toen iemand aan je tafel de ober vroeg of hij in plaats van friet misschien patat bij zijn schnitzel kon krijgen. Of wellicht was jij de ongelukkige die in een Zandvoortse snackbar om friet vroeg, waarop de snackbarhouder op de kaart wees en uitlegde dat hij alleen patat verkocht.

Het is natuurlijk zonde als die discussie zodanig afleidt van de gefrituurde aardappelreepjes op je bord, dat ze er koud van worden. Op deze website vind je daarom argumenten die zowel #TeamPatat als #TeamFriet in de strijd kunnen gooien. En voor wie geen partij wil kiezen in de strijd, is er de pagina “Als het maar lekker is”. En hieronder vind je wat algemene feitjes over patat dan wel friet.

Geografische tweedeling (min of meer)

In Nederland bestaat een geografische tweedeling. In het algemeen zeggen mensen van boven de grote rivieren "patat" en die van onder de grote rivieren "friet". Nu is er niet echt een harde scheidslijn, want er zijn altijd eigenwijze mensen die tegen de stroom in gaan en boven de grote rivieren volharden in het gebruik van het woord "friet", of die in frietgebied "patat" blijven zeggen. Dat blijkt ook uit een onderzoek uit 2018.

In het zuiden is een patat een aardappel

We haalden het hierboven al even aan, maar in Brabant en Limburg woord een aardappel ook wel een patat genoemd. Vraag je daar om een “patatje met” dan moet je niet gek opkijken als er een bak aardappels voor je neus wordt neergezet en je een schilmesje in je hand gedrukt krijgt.

En vragen om een “patatje oorlog” is daar natuurlijk helemaal riskant. Voor je het weet wordt er een antiek kanon van zolder gehaald en beginnen ze met aardappelen te schieten!

De oorsprong is hetzelfde

Kijken we in de Van Dale, dan valt het volgende op. Zowel patat als friet wordt omschreven als een verkorting van het Franse "patates frites". In een deel van Nederland is dat in de loop der tijd verkort tot friet en in een ander deel tot patat. Maar dat zorgt voor beide kampen tot extra argumenten waarom het ene woord juister is dan het andere.